Nowy Staw – perełka Żuław

Gotycka kolegiata, zabytkowa słodownia i piękny dom podcieniowy

Przez Nowy Staw przejeżdżamy dwukrotnie w drodze do Sztutowa. To niewielkie żuławskie miasto, położone nad rzeką Świętą. Zazwyczaj nie wspominają o nim przewodniki, a to miejsce warte choćby krótkiego postoju w podróży. Podróżnym przejeżdżającym przez Nowy Staw z okien samochodu najpierw rzucą się w oczy charakterystyczne pozostałości XIX-wiecznych zakładów przemysłowych – słodowni i cukrowni – to jeden z najlepiej zachowanych zabytków tego typu w Polsce!

XIX-wieczna słodownia w Nowym Stawie. Cudowna.

XIX-wieczna słodownia w Nowym Stawie. Cudowna.

Dociekliwy obserwator dostrzeże na dalszym planie charakterystyczną monumentalną wieżę kolegiaty św. Mateusza. XIV-wieczna bazylika w Nowym Stawie to największa gotycka świątynia na Żuławach! A z oddali wygląda na mniej okazałą niż jest w rzeczywistości. W środku świątyni kryje się cenne zabytkowe wyposażenie.

Widok z rynku w Nowym Stawie w stronę kolegiaty.

Widok z rynku w Nowym Stawie w stronę kolegiaty.

Kolegiata św. Mateusza to największy gotycki kościół na Żuławach.

Kolegiata św. Mateusza to największy gotycki kościół na Żuławach.

Tuż obok bazyliki znajduje się rynek. Wokół rynku przycupnęły ciekawe XIX- i XX-wieczne domy, ale prawdziwa gratka tkwi na środku placu. Podobna do ołówka wieża należy do dawnego kościoła ewangelickiego. Obecnie neogotycka budowla (pocz. XIX w) nie pełni już funkcji sakralnych, lecz kryje w sobie … „Galerię Żuławską”. Kierowcy zapewne z uśmiechem zauważą, że wokół Galerii urządzono … rondo!

Na wyjeździe z Nowego Stawu w stronę Nowego Dworu Gdańskiego na turystów czeka jeszcze jedna atrakcja – drewniany dom podcieniowy z 1820 r. Budynek nadal żyje: obecnie mieści … lokalny sklep spożywczy.

Szachulcowy dom podcieniowy, wybudowany w 1820 r.

Szachulcowy dom podcieniowy, wybudowany w 1820 r.

Jak to dobrze, że takie miejsca są jeszcze na świecie!