Olsztyn – stolica Warmii

Znad jeziora Narie do Olsztyna jedzie się samochodem tylko 50 min. Grzechem byłoby nie odwiedzić tej uroczej stolicy Warmii. Ładnie zachowana starówka, ślady Mikołaja Kopernika, ciekawe muzea i przyjemne plaże – to wszystko sprawia, że wizyta w Olsztynie będzie ciekawa i różnorodna.

Jeden dzień wystarczy na pobieżne zapoznanie się z miastem, ale na nacieszenie się wszystkimi jego atrakcjami najlepiej mieć calutki weekend.

Olsztyn – zwiedzanie w jeden dzień albo plan na weekend

2024.08.22

Olsztyn może pochwalić się wspaniałym położeniem wśród warmińskich lasów. Jeziora znajdują się nawet w granicach miasta (i to aż 11, o czym dobrze będą pamiętać miłośnicy prokuratora Szackiego z kryminałów Miłoszewskiego :)). Miasto leży nad rzeką Łyną, można więc prosto stąd wyruszyć na spływ kajakowy.

Przede wszystkim jednak jest tu jednak co zwiedzać. Olsztyn znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. Już krótki spacer po starówce wystarczy, by miłośnicy średniowiecznej architektury poczuli się ukontentowani.

Olsztyn – spacer po starym mieście

Niewątpliwie najbardziej znanym zabytkiem Olsztyna jest gotycki zamek kapituły warmińskiej. Gotycka budowla (XIV w.) należała do biskupów warmińskich i pełniła funkcje i mieszkalne, i obronne. Najsłynniejszym mieszkańcem zamku był sam Mikołaj Kopernik, który przez pięć lat pełnił funkcję zamkowego administratora i dowodził (z sukcesem!) obroną Olsztyna przed armią krzyżacką. Ciekawą pamiątką po znanym astronomie jest zachowana oryginalna tablica astronomiczna. Obecnie zamkowe wnętrza mieszczą Muzeum Warmii i Mazur.

Na dziedzińcu uwagę zwracają  kamienne rzeźby, zwane „pruskimi babami”. Pochodzą prawdopodobnie z czasów średniowiecza, ale ich funkcja jest sprawą dyskusyjną – być może były związane z pogańskim kultem plemion pruskich – nie wiadomo, istnieje na ten temat wiele hipotez.

W sezonie letnim warto wspiąć się na zamkową wieżę (wstęp dodatkowo płatny). Wchodzi się po dość stromych drewnianych schodach, ale wysiłek rekompensują widoki na centrum Olsztyna.

Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie

Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie

Zamek pochodzi z połowy XIV wieku.

Obecnie zamkowe wnętrza mieszczą Muzeum Warmi i Mazur

Obecnie zamkowe wnętrza mieszczą Muzeum Warmi i Mazur.

Wbrew nazwie „baby pruskie” przedstawiają mężczyzn.

Widok na Olsztyn z zamkowej wieży.

Po wyjścu z zamku warto przysiąść chwilę na ławeczce Mikołaja Kopernika, by choć kilka chwil spędzić w towarzystwie najsłynniejszego mieszkańca miasta.

Ławeczka Mikołaja Kopernika

Ławeczka Mikołaja Kopernika

Po wyjściu z zamku kierujemy się na olsztyński rynek. Budynek stojący na środku placu to Stary Ratusz. Późnogotocki charakter budowli zmieniły nieco późniejsze przebudowy. Otaczające rynek kamienice są bardzo stylowe – aż trudno uwierzyć, że to efekt udanej powojennej odbudowy z lat 50.

Stary ratusz został wzniesiony ok. 1500 roku.

To tu miały niegdyś siedzibę władze Olsztyna.

Olsztyński rynek

Z rynku warto skierować się w ulicę Staromiejską, bo to przy niej znajdziemy gotycką Górną (Wysoką) Bramę – to jedyna zachowana średniowieczna brama miejska.

Wysoka Brama to jedyna zachowana dawna brama miejska.

Bazylika konkatedralna św. Jakuba to kolejny gotycki zabytek Olsztyna. Świątynia pochodzi z drugiej połowy XIV w. Po wejściu do wnętrza świątyni warto spojrzeć w górę – tak ładnego sklepienia sieciowego jeszcze chyba nie widzieliśmy!

Katedra św. Jakuba w Olsztynie

Kościół wznoszono w latach 1380-1445

We wnętrzu zwraca uwagę piękne sieciowe sklepienie.

XVI-wieczny tryptyk z prawej nawy bocznej

Olsztyńska starówka jest niewielka i bez problemu można ją całą obejrzeć w ramach jednego niezbyt długiego spaceru. Dlatego jeśli macie jeszcze siłę, warto pokusić się o przedłużenie wycieczki.

My zaglądamy jeszcze pod Nowy Ratusz (plac Jana Pawła II 1)- okazała budowla pochodzi z początku XX wieku i stanowi obecną siedzibę władz miejskich.

Neorenesansowy budynek Nowego Ratusza powstał w drugiej dekadzie XX w.

Dom Gazety Olsztyńskiej przy Targu Rybnym.

Olsztyn może pochwalić się łatwą dostępnością terenów zielonych. Teren starego miasta otacza wzdłuż Łyny Park Podzamcze. Nieco dalej znajduje się przyjemny Park Centralny z miłymi miejscami odpoczynku i ciekawą fontanną, przypominającą układ słoneczny.

Park Podzamcze nad brzegami Łyny.

Park Centralny z elipsoidalną fontanną nawiązującą do układu słonecznego.

Piękna rzeźba Izydora Borysa – Warmińskie Żurawie (2020 r.)

Przy okazji spaceru wzdłuż Łyny warto też dotrzeć w okolice XIX-wiecznych wiaduktów kolejowych – z centrum miasta to tylko krótki spacer.

Mosty kolejowe – zabytki techniki z XIX w.

Plaża miejska nad jeziorem Ukiel

W sezonie letnim wszyscy spragnieni ochłody zapewne chętnie odwiedzą plażę miejską. Nad jeziorem Ukiel urządzono przyjemne kąpielisko. Można tu podjechać lub dojść z centrum Olsztyna – spacer zajmuje ok. pół godziny (w jedną stronę).

Olsztyn – muzea

Wizyta w Olsztynie to okazja zwiedzenia co najmniej kilku ciekawych muzeów. Warto też zajrzeć do olsztyńskiego planetarium i obserwatorium urządzonego w dawnej wieży ciśnień.

Póki co to nasz plan na kolejny wypad/wypady do Olsztyna 😉 :

Muzeum Warmii i Mazur

Muzeum Nowoczesnoścci – Centrum Techniki i rozwoju Regionu

Muzeum Przyrody – oddział Muzeum Warmii i Mazur

Planetarium w Olsztynie

Obserwatorium w dawnej XIX wiecznej wieży ciśnień