Płock to pierwsze historyczne centrum Mazowsza. Początki miasta sięgają wczesnego średniowiecza. Dzisiejszy Płock to ciekawa mozaika – nowoczesność przeplata się tutaj z licznymi śladami bogatej historii. Współczesne symbole miasta to nie tylko znana państwowa spółka paliwowa, ale też Most Solidarności (największy w Polsce most podwieszany) czy oryginalne nadwiślańskie molo u stóp Wzgórza Tumskiego. Na szczycie wzniesienia dumnie góruje ufundowana w XII w. bazylika katedralna oraz XIV-wieczny zamek książęcy, znajdziecie tu także najstarszą w Polsce funkcjonującą do dzisiaj szkołę średnią.

Nabrzeże wiślane i płocka starówka zachwyciły nas nawet mimo tego, że odwiedziliśmy Płock w styczniowy ponury dzień, przy chyba najmniej fotogenicznej aurze, jaką można sobie wyobrazić. Historyczne zabytki są odnowione i pięknie wyeksponowane, jednocześnie w Płocku czuć jednak oddech nowoczesnego miasta. Płock optymalnie wykorzystuje swoje położenie na wysokiej skarpie wiślanej. Spacerowe promenady ciągną się kilometrami zarówno na górnym skraju skarpy, jak i wzdłuż brzegów Wisły, zachęcając do zostania tu jak najdłużej. Koniecznie przekonajcie się, że naprawdę warto!

Płock – Wzgórze Tumskie i spacer nad Wisłą

10 stycznia 2021 r.

Informacje praktyczne

Zarówno w okolicy Wzgórza Tumskiego, jak i Starego Rynku oraz wzdłuż nadwiślańskich bulwarów znajduje się sporo miejsc parkingowych (parkingi są płatne w dni powszednie w godzinach 8-17, zauważyliśmy też, że funkcjonuje tu specjalna aplikacja do płacenia za parkowanie). My zaparkowaliśmy przy ulicy Kościuszki, w pobliżu Placu Narutowicza.

Zarówno molo, jak i promenady spacerowe wzdłuż brzegów Wisły dostępne są dla wózków dziecięcych (i oczywiście dla osób niepełnosprawnych). Różnicę poziomu pomiędzy nabrzeżem a Wzgórzem Tumskim można pokonać różnymi kombinacjami schodów, jest też tu alejka, która sprowadza nad brzeg Wisły bez pokonywania schodów – z okolic amfiteatru prowadzi dookoła Wzgórza Tumskiego do ulicy Mostowej za Katedrą.

W okolicy starówki funkcjonuje mnóstwo lokali gastronomicznych – od kawiarni na molo począwszy, na rynkowych pizzeriach skończywszy. Toalety publiczne u nasady molo niestety w styczniu były zamknięte na głucho (w sezonie turystycznym mają automatyczny pobór opłat – 2 zł za wizytę).

Miasto z wielką historią w tle

Płock to najstarsze miasto Mazowsza i jedno z najstarszych miast w Polsce. Już w X w. na Wzgórzu Tumskim powstała osada Słowian. Miasto przez wiele wieków było głównym ośrodkiem Mazowsza, a na przełomie XI i XII w. pełniło nawet funkcję stolicy Polski jako siedziba Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. Kazimierz Wielki przez znaczną część swojego panowania był też księciem płockim. To jemu właśnie miasto zawdzięcza rozbudowę, zdobycie wielu przywilejów i budowę nowego zamku. Dobry czas trwał do XVI w. Od kolejnego stulecia miasto stopniowo podupadało, przygniatane pożarami, epidemiami i wojnami, m.in. potopem szwedzkim. Dla współczesnej historii Płocka kluczowy był 1960 r., kiedy to rozpoczęto budowę rafinerii ropy naftowej. Od tego czasu miasto ponad trzykrotnie zwiększyło liczbę mieszkańców. Dzisiaj nadal prężnie się rozwija.

Płock – spacer nad Wisłą

Pierwsze kroki naszego spaceru kierujemy w stronę Wisły. Ze Wzgórza Tumskiego schodzimy długaśnymi, ale bardzo przyjemnymi schodami wiodącymi nad rzekę spod katedry. Po wschodniej stronie nabrzeża widać przystań białej floty (zimą oczywiście nieczynną) – rejs po Wiśle musi być ciekawą atrakcją podczas zwiedzania miasta w ciepłej porze roku! Nad brzegiem rzeki urządzono niewielki, ale pomysłowy plac zabaw. Prawdziwym hitem nadrzecznej części Płocka jest jednak molo – jedna z nowych wizytówek miasta.

Stalowa konstrukcja, podwieszona na dwudziestokilkumetrowych pylonach, ma 358 m długości. Molo, jako jedyne w Polsce, jest położone równolegle do brzegu rzeki, dzięki temu nie jest narażone na uszkodzenie przez płynący lód, jednocześnie umożliwiając odwiedzającym podziwianie Wzgórza Tumskiego z katedrą i zamkiem. Okrągłe zwieńczenie konstrukcji z budynkiem kawiarni stanowi zarazem jedno z ograniczeń wejścia do powstającego portu jachtowego, zaplanowanego dla około stu jednostek pływających.

Po powrocie na stały ląd można kontynuować spacer w stronę zachodnią, mijając wkomponowany w skarpę wiślaną amfiteatr i położoną na zachód od portu rozległą plażę miejską. Idąc dalej na zachód, można dotrzeć do Zalewu Sobótka, gdzie latem działa strzeżone kąpielisko miejskie.

Warto udać się też na spacer w przeciwnym kierunku, bulwarem Stanisława Górnickiego. Dojdziemy wtedy do Mostu Legionów Józefa Piłsudskiego (którego stalowa konstrukcja wieczorami jest przepięknie podświetlona, tworząc najdłuższa iluminację mostową w Europie). A za mostem można wspiąć się ul. Mostową w stronę przepięknie położonego na skarpie wiślanej ZOO w Płocku (relację z naszej wizyty w tym bardzo przyjaznym rodzinom miejscu możecie obejrzeć tutaj – to jeden z najprzyjemniejszych ogrodów zoologicznych, w jakich kiedykolwiek byliśmy!).

Niestety dzisiejsza zimowo-ponura aura nie sprzyjała długim spacerom, więc wspięliśmy się z powrotem na Wzgórze Tumskie, żeby obejrzeć najcenniejsze zabytki miasta.

Wzgórze Tumskie – kolebka Płocka

Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP została zbudowana w latach 1130 – 1144 r. przez biskupa płockiego Aleksandra z Malonne. Fundator zamówił w połowie XII w. w Magdeburgu wykonane z brązu Drzwi Płockie. Oryginalne drzwi znajdują się obecnie w soborze św. Sofii  w Nowogrodzie Wielkim. W kruchcie katedry pod koniec 1981 r. umieszczono wierną brązową kopię zabytku, którą możemy podziwiać do dziś. Historię powstania i losów pięknych romańskich Drzwi Płockich możecie przeczytać tutaj.

Sama bazylika pierwotnie powstała jako romańska budowla, później była wielokrotnie przebudowywana. Na przełomie XIII i XIV w. dobudowano zachodnie gotyckie wieże, a po dużych zniszczeniach spowodowanych pożarem w XVI w. przebudowano świątynię w stylu renesansowym, zachowując układ bazyliki z transeptem. Ostatnia przebudowa miała miejsce na początku XX w.

W Kaplicy Królewskiej płockiej katedry możemy odnaleźć ślady krótkiego okresu, kiedy Płock pełnił funkcję stolicy Polski. W sarkofagach spoczywają tutaj dwaj władcy Polski – Władysław Herman i Bolesław Krzywousty.

Tuż obok katedry stoi budynek dawnego zamku książęcego. Z bryły XIV-wiecznego zamku zachowały się wysokie mury i dwie gotyckie wieże. Niższa wieża, Wieża Szlachecka, mieściła w sobie bramę do zamku oraz więzienie dla wysoko urodzonych. Wyższa – Wieża Zegarowa – przykryta obecnie barokowym hełmem, w przyziemiu ma zachowane fragmenty dawnego palatium powstałego w tym miejscu w XI w. Cały zamek w XVI w. został przebudowany na opactwo benedyktynów.

Stary Rynek z ratuszem

Będąc w Płocku, warto zajrzeć na Stary Rynek. Jego dominantą jest okazała bryła klasycystycznego ratusza. W zimie na rynku działa lodowisko miejskie – niestety COVID nie pozwolił nam na cieszenie się tą atrakcją.

Ciekawostką związaną z Płockiem jest Małachowianka – najstarsze nieprzerwanie działające liceum (jako szkoła funkcjonuje od – uwaga! – 1180 roku). Na terenie placówki działa obecnie muzeum szkolne.

Ciekawostek związanych z Płockiem jest zresztą dużo więcej. Gwarantujemy, że po jednodniowym pobycie będziecie czuli niedosyt i chęć wrócenia tu na dłużej! Szczególnie ciekawy jest oczywiście położony na Wzgórzu Tumskim zespół staromiejski – o wyjątkowości płockich zabytków świadczy umieszczenie ich na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. Najprzyjemniej jest za to nad Wisłą – szczególnie w ciepłej porze roku. Jeśli chodzi o najmłodszych turystów, to im na pewno najbardziej spodoba się arcyprzyjemne płockie zoo – szczegółowy opis tej wycieczki znajdziecie tutaj.