Z Nowej Słupi na Łysą Górę – zima w Górach Świętokrzyskich

Niebieski szlak z Nowej Słupi na Łysą Górę to jedna z najpopularniejszych tras w Górach Świętokrzyskich. Kto w końcu nie chciałby sprawdzić, czy aby na pewno kamienny pielgrzym Emeryk nie dotarł zbyt blisko szczytu…? Jeżeli chcecie zobaczyć z bliska Emeryka, a jednocześnie nie lubicie wędrować w tłumie turystów, warto wybrać wejście trasą czerwonej ścieżki edukacyjnej. Droga jest tylko nieznacznie dłuższa, ale za to wędruje nią znacznie mniej turystów.

Góry Świętokrzyskie są piękne w każdej porze roku, szczególnie wiosną i jesienią, kiedy dostojne buki w Puszczy Jodłowej nabierają wyjątkowych barw. Jednocześnie to świetne miejsce na zimową wycieczkę z dziećmi! Trasa ścieżki edukacyjnej mierzy niecałe dwa kilometry i po drodze mija ciekawe przystanki . Na starszych i młodszych turystów na kopule szczytowej czeka zabytkowy zespół klasztorny oraz Muzeum Przyrodnicze ŚPN, a z galerii widokowej na gołoborzu otwierają się szerokie widoki.

Zimowy spacer z dziećmi na Łysą Górę z Nowej Słupi trasą czerwonej ścieżki edukacyjnej.

15 stycznia 2021

Informacje praktyczne

Z centrum Warszawy dojazd do Nowej Słupi zajmuje tylko 2 godziny, a dla nas to dzisiaj przystanek w podróży do Dziadków. Przy początku szlaku w pobliżu kas biletowych Świętokrzyskiego Parku Narodowego znajduje się spory parking. W połowie stycznia 2021 r. nie było tutaj tłumów, a opłata stała wynosiła 10 zł.

Najkrótsze dojście na szczyt prowadzi niebieskim szlakiem, my jednak wybieramy skręcającą zaraz za bramą w lewo znakowaną na czerwono (skośna czerwona kreska na białym kwadracie) ścieżkę edukacyjną. Trudności techniczne na trasie ścieżki są minimalne i sprowadzają się do sporej ilości ostrych kamieni. Nachylenie też optymalne dla nawet małych nóżek. Nasz najmłodszy syn w momencie wycieczki miał 6 lat, ale trasę pokonają nawet wprawne 3-4 latki przy ewentualnie niewielkim wsparciu nosidła lub rodzicielskich ramion ;-).

Z powodu dużej ilości ostrych kamieni nie da się wjechać wózkiem dziecięcym na szczyt trasą z Nowej Słupi (zimą można by próbować sankami, ale pod warunkiem, że pokrywa śnieżna mierzy co najmniej 20 cm – dzisiaj było najwyżej 5 cm). Z przeciwnej strony, z miejscowości Huta Szklana, prowadzi na Łysą Górę asfaltowa droga – tamtędy dacie radę przejechać nawet spacerówką.

Szlakowy czas wejścia to 50 minut, my podchodziliśmy ponad godzinę, ale urządziliśmy sobie krótki postój na ławkach znajdujących się w połowie trasy. Zejście za to zajęło nam chyba dosłownie pół godziny. Zabawy na śniegu przed szczytem do czasu nie wliczamy 😉

Ścieżka edukacyjna Nowa Słupia – Łysa Góra.

Pełna nazwa ścieżki to: Śladem czarownic, pogańskich kultów i powstańczych kryjówek. Tablice informacyjne prezentują sporo ciekawostek, zwykle bezpośrednio powiązanych z tym, co możemy akurat zobaczyć na trasie ścieżki edukacyjnej. Szczególnie zapadły nam w pamięć informacje o tym, że tutejsze skały – piaskowce kwarcytowe – mają już pół miliarda lat! Równie ciekawy był przystanek Pogański wał kultowy. Kamienny wał otaczający szczyt Łysej Góry ma aż półtora kilometra długości i ponad dwa metry wysokości i został usypany jeszcze przed powstaniem państwa polskiego! Co ciekawe, ślady podobnych konstrukcji znaleźć można też w innych miejscach Gór Świętokrzyskich, ale też na wzniesieniach Dolnego Śląska, np. na Ślęży!

Link do pełnego opisu ścieżki znajdziecie tutaj: https://www.swietokrzyskipn.org.pl/sciezki-edukacyjne/sladem-czarownic-poganskich-kultow-i-powstanczych-kryjowek/

Nowa Słupia – wchodzimy na teren Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Przy wejściu na szlak uwagę zwraca owiana licznymi legendami figura kamiennego pielgrzyma
Najpopularniejszą drogą na Święty Krzyż z Nowej Słupi jest Królewska Droga, którą wiedzie niebieski szlak
My jednak wybieramy znacznie mniej uczęszczaną ścieżkę
Czas wejścia na szczyt jest podobny niezależnie od wybranego wariantu
Przed szczytem dołącza do nas Droga Królewska – to tędy królowie pielgrzymowali do relikwii św. Krzyża
Przy Drodze Królewskiej stoją stacje drogi krzyżowej

Zespół klasztorny i Muzeum przyrodnicze ŚPN

Niestety, z powodu sytuacji epidemicznej (COVID-19…) nie możemy dzisiaj zwiedzić ani wnętrz zespołu klasztornego, ani ciekawego muzeum. Warto wspomnieć jednak, że historia tutejszego opactwa benedyktynów sięga co najmniej czasów panowania Bolesława Krzywoustego – romańska świątynia ostatecznie powstała w trzeciej ćwierci XII w. Pod koniec średniowiecza w opactwie umieszczono relikwie Krzyża Świętego, a za panowania Jagiellonów tutejsze sanktuarium pełniło rolę zbliżoną do Jasnej Góry, m.in. wielokrotnie pielgrzymowali tutaj polscy królowie!

Budynek dzisiejszego muzeum, który pierwotnie należał do zabudowań klasztornych, za czasów zaborów został przerobiony na więzienie, po II wojnie światowej pełnił krótko funkcję schroniska PTTK, a ekspozycję muzealną mieści dopiero od lat 70. XX w.

Przed nami pobenedyktyński zespół klasztorny na Świętym Krzyżu
Klasztor został ufundowany prawdopodobnie jeszcze przez Bolesława Krzywoustego
Wschodnia brama została ostatnio pięknie odnowiona. Za nią rozpościera się piękny widok w kierunku wschodnim.
W klasztorze na Świętym Krzyżu przechowywane są relikwie św. Krzyża
Na początku była tu jednonawowa romańska świątynia, potem zespoł klasztorny był rozbudowywany i przebudowywany
Obecnie na Świętym Krzyżu mieści się klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej i Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego
Dzwonnica na Świętym Krzyżu pochodzi z XVIII w.
W zachodnim skrzydle klasztoru mieści się ciekawe muzeum przyrodnicze
Szczyt Świętego Krzyża jest ”ozdobiony” charakterystyczną wieżą przekaźnikową

Galeria widokowa na gołoborzu

Przez dziesiątki lat turystycznej eksploracji gołoborze i otaczająca przyroda były mocno zdewastowane. W związku z podjętymi w 2003 r. działaniami ochronnymi zbudowano stalową konstrukcję platformy widokowej. Pozwala ona przyjrzeć się temu najbardziej spektakularnemu gołoborzu, będącemu swoistą wizytówką całego Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Dodatkowym atutem tego miejsca są bardzo rozległe widoki! Nie zapomnijcie zajrzeć tutaj podczas pobytu na Łysej Górze!

Po zachodniej stronie pod szczytem można podziwiać gołoborze
W drodze na platformę widokową świetnie widać pogański kamienny wał kultowy
Schody sprowadzają na platformę widokową na gołoborze
Galeria widokowa jest jednocześnie bardzo dobrym punktem widokowym
Widać też górną część gołoborza – teraz przysypaną śniegiem.

No, pora wracać. Dzisiaj zajrzeliśmy na Łysą Górę tylko po drodze, ale kto wie, może niedługo zawitamy w Góry Świętokrzyskie na dłużej! Zgarniamy młodszaków zjeżdżających na jabłuszkach (oczywiście nie na szlaku, żeby nie wyślizgiwać drogi) i ruszmy w dalszą drogę!

A w tym czasie pod szczytem Łysej Góry …

Kolejne must see Gór Świętokrzystkich? Oczywiście Łysica! Realację z przepięknej wiosennej wycieczki na Łysicę znajdziecie tutaj.